İŞLETMECİNİN KİMLİK BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ HAKKINDA BİLGİLENDİRME NOTU

1774 SAYILI KİMLİK BİLDİRME KANUNU’NUN TİCARET VE SANAT AMACI GÜDEN İŞ YERLERİ TARAFINDAN UYGULANMASI HAKKINDA BİLGİ NOTU

1. GENEL DEĞERLENDİRME

1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu’nun (“Kanun”) 1. maddesinde şu hükme yer verilmektedir: “Bu Kanunda sayılan, özel veya resmi, her türlü konaklama, dinlenme bakım ve tedavi tesisleri ve işyerleri ile konutlarda geçici veya sürekli olarak kalanlar, oturanlar, çalışanlar ve ayrılanlar ile araç kiralayan gerçek ve tüzel kişilerin kimliklerinin tespiti ve bildirilmesi bu Kanunun hükümlerine göre yapılır.”.

Aynı konuda 13.07.1974 tarihli ve 14944 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kimlik Bildirme Kanununun Uygulanması ile İlgili Yönetmelik’in (“Yönetmelik”):

• 2. maddesinde “Özel veya resmi her türlü konaklama, dinlenme, bakım ve tedavi tesislerinin, ticaret ve sanat amacı güden bütün iş yerlerinin ve öğrenci yurtlarının sorumlu işleticileri ile bu gibi yerlerde çalışanlar ve barınanlar; resmi dairelerin yetkili amirleri; konutlarda sürekli veya geçici olarak kalanlar, çalışanlar veya konutlarını değiştirenler, bu Yönetmelik hükümlerine tabidir.” hükmüne,
• 3. maddesinin “d” bendinde ise “Ticaret ve sanat amacı güden iş yeri: Her türlü ticarethane, tüccar yazıhanesi, ocak veya şantiye, fabrika ve imalathane ve atölye, depo, antrepo, ardiye, mağaza ve dükkan, banka ve banker dairesi, ikraz ve istikraz müessesesi, imtiyazlı ve imtiyazsız anonim, kooperatif, limited, komandit ve kolektif şirket gibi çalışma konusu mal veya para ticareti olan, dolayısı ile belirli yerinde para veya mal bulunduran veya hizmet arz eden ve amacı doğrultusunda maddi iş yapan özel veya kamu kuruluşları…” hükmüne yer verilmiştir.

Anılan hükümler incelendiğinde, Kanun’un ve Yönetmelik’in yalnızca konaklama yerleri ile ilgili olarak düzenlemeler içerdiği düşünülebilecek ise de “ticaret ve sanat amacı güden iş yeri” ifadesi ile daha geniş bir kapsam çizildiği görülmektedir. 

Kanun’un 6. maddesinin “b” bendinde “Bu Kanunun ikinci maddesinde sayılanlar dışında kalan her çeşit ticaret ve sanat amacı güden iş yerlerinde çalışanlar ve buralarda her türlü barındırmalar için iş yerlerinin sorumlu işleticisi (…) tarafından örneğine uygun kimlik belgesi doldurularak üç gün içinde genel kolluk örgütüne verilmesi zorunludur.” hükmüne yer verilmiştir.  Bu hüküm ile ikinci maddede sayılanlar dışında kalan her çeşit ticaret ve sanat amacı güden iş yerlerinde çalışanlar ve buralarda her türlü barındırmalar için iş yerlerinin sorumlu işleticisine bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Kanun’un 6. maddesi ile Yönetmelik’in 3/d hükmü birlikte değerlendirildiğinde yalnızca konaklama, dinlenme bakım ve tedavi tesisleri ve işyerlerinin değil, bu alanların dışında faaliyet gösteren şirketlerin de yükümlülük kapsamında bulunduğu değerlendirilmektedir.

2. BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME USULÜ

Kimlik bildiriminin işletici tarafından yapılması gerekmekte olup; işletici, her türlü ticaret ve sanat amacı güden iş yerlerini ve öğrenci yurtlarını sürekli veya geçici, sözleşmeli veya sözleşmesiz, ücretli veya ücretsiz olarak çalıştırmak ve yönetmek üzere, özel kuruluşlar için sahibi, kanuni temsilcisi veya kiracısı, resmi kuruluşlar için en büyük amir tarafından iş verilen veya atanan kişiyi veya bu kişi tayin edilmediği takdirde o yerin sahibi, kanuni temsilcisi veya kiracısı olarak tanımlanmıştır. Bu tanım uyarınca işletici, kısaca ilgili iş yerini temsil etmeye yetkili kişi olarak tanımlanabilecektir.

Ticaret ve sanat amacı güden iş yerlerinin, çalışanlarının kimliklerinin en yakın kolluk birimine bildirilmesi fiziken yapılabileceği gibi internet üzerinden de yapılabilmektedir. İlgili bildirim “https://kbscalisan.egm.gov.tr/” adresi üzerinden yapılabilir. Bildirimin yapılması için, aşağıdaki belgeler ile birlikte en yakın kolluk birimine müracaat edilerek sisteme giriş bilgilerinin edinilmesi gereklidir:

• İş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı veya vergi levhası,
• İşyerinin adres kodu (İlgili adres kodu https://adreskodu.dask.gov.tr/ adresinden öğrenilebilir.),
• Kimlik Bildirme Formu

Bu bilgiler edinildikten sonra Çalışan Kimlik Bildirme Sistemi üzerinden çalışanlara dair ilgili bildirimler yapılabilir. İlgili bildirimin yapılması için kanunda üç gün süre öngörülmüştür. 

2025 yılı için çalışanların uygun kimlik bildiriminin işletici tarafından yapılmamasına ilişkin ilgili kanunda her bir çalışan için 384 TL idari para cezası öngörülmüştür.

3. SONUÇ

1. Şirketler için Kimlik Bildirme Kanunu’nun 6. maddesi uyarınca çalışanlarının kimlik bilgilerini kolluğa bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır. İlgili yükümlülüğe uyulmaması halinde şirket, idari para cezası ile karşılaşabilecektir.
2. İlgili bildirimin yapılması için kolluğa yukarıda yazılı olan belgelerle başvurularak sisteme giriş bilgilerinin edinilmesi gerekmektedir. Giriş bilgileri edinildikten sonra sisteme girişler ve çalışanların kimlik bildirimi, internet sitesi üzerinden yapılabilecektir.
3. Çalışanların işe giriş çıkışlarına ilişkin her türlü değişiklikten sonra kimlik bildirimi yapılması için üç gün süre öngörülmüştür.
4. Daha önce çalışanların kimlik bildiriminin yapılmamış olması ve Kimlik Bildirimi Kanunu ile ilgili bildirimin üç gün süreye bağlanmış olması nedeniyle, geç bildirim yapılması halinde şirketin idari para cezası ile karşılaşma riski bulunmaktadır. Nitekim hâlihazırda bildirim yapılma süresi aşılmış olup yapılacak bildirim ile bu durumun yetkililer tarafından fark edilmesi ihtimali bulunmaktadır.